نقش طبقه متوسط جدید در مطالبات مردمسالارانه دوره پهلوی

موضوع این نوشتار نقش طبقه متوسط جدید در مطالبات مردمسالارانه دوره پهلوی است. مسأله پژوهش این است که طبقه متوسط جدید نقش محوری را در ظهور و رشد مطالبات مردمسالارانه از جمله در دوره مورد بحث دارد. در مقام اثبات این مسأله و تحلیل چگونگی اثرگذاری طبقه متوسط جدید (به عنوان متغیر مستقل) بر مطالبات مردمسالارانه در دوره پهلوی (به عنوان متغیر وابسته) از روش تحلیل کیفی و همچنین آمار مرتبط با تحولات جمعیتی استفاده کردهایم. یافتههای پژوهش نشان میدهد میان مردمسالاری و طبقه متوسط جدید ارتباط مثبتی وجود دارد و طبقه متوسط جدید پیششرط مردمسالاری محسوب میشود. بدین شکل که الزامات مورد نیاز برای مردمسالاری همگی از جنس ارزشهای مدرنی است که از یک طرف بدون آنها مردمسالاری معنا ندارد و از سوی دیگر ظهور آنها نیازمند مشروعیتشان نزد اکثریت مردم است که خود محتاج وجود بستر مناسب اجتماعی برای نهادینه شدن فرهنگ مردمسالاری است. زیرا تحقق چنین ارزشهای مدرنی را نمیتوان از یک جامعه سنتی و دوطبقهای (فرادست ـ فرودست) که فاقد پیششرطهای لازم میباشد انتظار داشت. از آن سو دستیابی طبقه متوسطی جدید به مطالبات خود نیز وابسته به وجود یک نظام دموکراتیک است. زیرا تنها چنین نظامی میتواند از عهده پاسخگویی به مطالبات سیّال این افراد که همگی از جنس نیازهای ثانویه میباشند برآید. براساس این دستگاه نظری نتایج تحقیق در دوره پهلوی بیانگر آن است که هرگاه دامنه طبقه متوسط جدید گستردهتر شده، مطالبات مردمسالارانه نیز بروز و ظهور بیشتری یافتهاند.